INFORMACJA O ZASADACH KORZYSTANIA ZE ŚWIADCZENIA WSPIERAJĄCEGO, ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO, SPECJALNEGO ZASIŁKU OPIEKUŃCZEGO ORAZ ZASIŁKU DLA OPIEKUNA

PO 1 STYCZNIA 2024 R.

1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie ustawa o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429), która zapewni osobom niepełnosprawnym spełniającym kryteria ustawowe, wsparcie finansowe przeznaczone na pokrycie części wydatków związanych z zaspokojeniem ich szczególnych potrzeb życiowych.

Mając na uwadze powyższe, informujemy o zasadach korzystania z nowego świadczenia wspierającego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna, po 1 stycznia 2024 r.

Nowe świadczenie wspierające (realizowane przez ZUS)

Obwiązywać będzie od 1 stycznia 2024 roku.

Świadczenie wspierające jest nowym instrumentem wsparcia, o które mogą ubiegać się osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia. Przysługuje bez względu na dochody, a także niezależnie od innych form wsparcia otrzymywanych przez osoby z niepełnosprawnościami.

Świadczenie wspierające uzależnione będzie od uzyskania przez osobę z niepełnosprawnością decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, na poziomie od 70 do 100 punktów. Wysokość świadczenia wspierającego zależeć będzie od poziomu potrzeby wsparcia, czyli liczby przyznanych punktów i jest powiązana z wysokością renty socjalnej. Kwota świadczenia wynosi od 40% renty socjalnej (w przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów) aż do 220% renty socjalnej (ustalenie poziomu potrzeby wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów). Wysokość świadczenia wspierającego będzie podlegać waloryzacji wraz z coroczną waloryzacją renty socjalnej.

 Ustawa o świadczeniu wspierającym wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r. z pewnymi wyjątkami:

• I etap – od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 87 do 100 pkt
• II etap – od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 78 do 86 pkt
• III – ostatni etap – od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z pozostałymi uprawniającymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 70  do 77 pkt.

Harmonogram nie dotyczy (na podstawie art. 64 ustawy):

1. osób z niepełnosprawnościami na które przyznano na podstawie dotychczasowych przepisów świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna lub świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach
2. osób z niepełnosprawnościami na które przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych

– w przypadku takich osób z niepełnosprawnościami uzyskanie przez nie co najmniej 70 pkt w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, już od 1 stycznia 2024 r. będzie uprawniać do otrzymania świadczenia wspierającego.

Dodatkowo, za osobę pobierającą świadczenie wspierające, jak i za jej opiekuna, który nie  podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, ZUS  będzie opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne, od podstawy wysokości pobieranego świadczenia wspierającego.  Ponadto,  za opiekuna niepozostającego w zatrudnieniu, który wspólnie zamieszkuje i gospodaruje z osobą pobierającą świadczenie wspierające, ZUS będzie opłacał również składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, przez okres sprawowania opieki.

Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwało osobie z niepełnosprawnością, jeżeli przebywa m.in. w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, placówce zapewniającej całodobowe utrzymanie czy też została umieszczona w zakładzie karnym lub schronisku dla nieletnich oraz jeśli pobiera tożsame świadczenia za granicą.

Jak złożyć wniosek?

Wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia należy złożyć do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (wojewoda) począwszy od 1 stycznia 2024 r. 

Przyjmowaniem wniosków o świadczenie wspierające, ich rozpatrywaniem oraz przyznawaniem i wypłatą świadczenia od 1 stycznia 2024 r. zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wnioski można składać wyłącznie w formie elektronicznej, za pomocą:
•    Platformy PUE ZUS
•    Portal informacyjno-usługowy Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl
•    Bankowość elektroniczną.

Zmiany w systemie świadczeń dla opiekunów osób niepełnosprawnych

1. w sprawach o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, do których prawo powstało do 31 grudnia 2023 r., zastosowanie znajdować będą przepisy dotychczasowe;
2. osoby, którym prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego przyznano przed dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym (1 stycznia 2024 r.), albo którym uprawnienia te przyznane zostaną po tym dniu, jednak na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., zachowają prawo do przyznanych świadczeń - nie dłużej niż do końca okresu, na który świadczenia te zostały przyznane.
3. w przypadku, o którym mowa pkt 2 powyżej, osoba korzystająca ze świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego będzie mogła korzystać z niego na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawuje opiekę zostanie wydane nowe orzeczenie o (stopniu) niepełnosprawności, pod warunkiem że wniosek o wydanie nowego orzeczenia o (stopniu) niepełnosprawności, zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o (stopniu) niepełnosprawności.
4. prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach opisanych w pkt 1 – 3 powyżej będzie przysługiwać również po upływie okresu zasiłkowego w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych, na który przyznane zostało świadczenie pod warunkiem, że wniosek o ustalenie prawa do tego świadczenia na nowy okres zasiłkowy, zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy;
5. świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwać jeżeli osoba wymagająca opieki, będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego;
6. w przypadku gdy osoba wymagająca opieki lub jej reprezentant złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, postępowanie zainicjowane na wniosek osoby ubiegającej się o świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna zostanie zawieszone do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez ZUS (tak ze wstrzymaniem wypłaty na czas podjęcia decyzji przez ZUS oraz z ewentualnym wyrównaniem zaległych świadczeń pielęgnacyjnych, specjalnych zasiłków opiekuńczych lub zasiłków dla opiekuna - gdy ZUS odmówi prawa do świadczenia wspierającego lub gdy ZUS pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia). Wobec powyższego koniecznym jest zgłoszenie do tut. Ośrodka informacji o złożeniu przez osobę z niepełnosprawnością  wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego w ZUS;
7. świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzyma świadczenie wspierające będzie miało status świadczeń nienależnie pobranych i podlegać będzie zwrotowi na zasadach opisanych w ustawie o świadczeniach rodzinnych;
8. w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna na zasadach opisanych w pkt 1 – 4 powyżej zachowa to uprawnienie do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpi przed dniem 1 stycznia 2024 r.
9. osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna na zasadach opisanych w pkt 8 powyżej (po śmierci osoby wymagającej opieki) nie utraci prawa odpowiednio do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, świadczenia pielęgnacyjnego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego nawet w przypadku gdy:
   1. podejmie zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych;
   2. na jej rzecz zostanie ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno – rentowego,
   3. na jej rzecz zostanie ustalone prawo do renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w  ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.
10. za osobę pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna na zasadach opisanych w pkt 8 powyżej (po śmierci osoby wymagającej opieki), wójt / burmistrz / prezydent miasta nie będzie opłacał składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe;
11. do osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna na zasadach opisanych w pkt 8 powyżej (po śmierci osoby wymagającej opieki) stosować się będzie ustawę o ubezpieczeniu społecznym rolników, w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2024 r.;

Dyrektor Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Niepołomicach informuje ponadto o możliwości uzyskania szczegółowych informacji na temat korzystania ze świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna na tzw. „dotychczasowych zasadach” pod numerem telefonu (012) 284-87-25 oraz na stronie internetowej Ośrodka: https://niepolomice.naszops.pl/.

Natomiast po więcej informacji na temat świadczenia wspierającego zapraszamy na stronę rządową: https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-wspierajace--krok-po-kroku